Người đàn ông đến từ Bắc Kinh

Henning Mankell đã xây dựng nhiều câu chuyện song song trong cùng một cuốn tiểu thuyết đem lại cho người đọc nhiều cảm xúc. Mở đầu l...

Henning Mankell đã xây dựng nhiều câu chuyện song song trong cùng một cuốn tiểu thuyết đem lại cho người đọc nhiều cảm xúc. Mở đầu là những sự kiện kinh hoàng xảy ra ở Hesjövallen, một ngôi làng hẻo lánh xa xôi ở Thụy Điển. Trong một đêm 19 người bị giết, tất cả đều là người già ngoại trừ một đứa bé trai 12 tuổi. Tất cả đều có quan hệ họ hàng với nhau. Sự kiện này gây chấn động khắp cả nước Thụy Điển người ta so sánh sự nổi tiếng của nó với vụ Thủ tướng Olof Palme.

Song song với vụ án ly kỳ này là hành trình xa về quá khứ hơn 100 dõi theo cuộc mưu sinh của ba anh em Vương Sáng hòng thoát khỏi cái nghèo đeo đẳng họ bao nhiêu thế hệ. Câu chuyện bắt đầu từ cái ngày họ phải rời bỏ làng quê nghèo khổ của mình, dắt díu nhau trên con đường dài đến Quảng Châu. Nơi đó họ đã bị Di lừa bán sang Mỹ làm công nhân đường sắt. Sau đó cái chết bám theo họ từng bước một. Cuối cùng chỉ còn lại cụ Sáng và mong muốn bằng mọi giá phải kể lại câu chuyện này.

Rồi tác giả lại trở về hiện tại, năm 2006 với cuộc đấu đá âm thầm giữa phe truyền thống và phe đổi mới trong nội bộ chính quyền Trung Quốc thông qua hai chị em Nhã Như và Hồng Quế, họ là hậu duệ của Vương sáng và cũng là hai con người đại diện cho hai phía đối lập không thể tìm được tiếng nói chung trên chính trường Trung Quốc.

Tất cả xuyên suốt và kết nối với nhau bằng những sợi chỉ mỏng manh mà người lần theo nó chính là thẩm phán Birgitta Roslin. Bà đã khám phá ra câu chuyện hơn 100 năm về trước, một mối thù đã âm ỉ vượt qua cả thời gian không gian và cuối cùng kết thúc ở Hesjövallen.

Hơn 100 năm trước, năm 1863 Sáng và Quốc Sĩ bị bán sang làm việc tại công trường đường sắt Nevada, nơi đây Jan August Andrén người Thụy Điển là một cai thầu độc ác. Ông ta luôn khinh thường người Tàu dù bọn họ làm việc rất tốt. Sáng và Quốc Sĩ đã làm việc cật lực trên tuyến đường này, họ đã chạy trốn nhưng không thoát và từ đó trở thành người chuyên đặt mìn phá đá, công việc nguy hiểm nhất trên công trường. Cái chết dù luôn đeo đuổi nhưng không thể tóm được hai anh em. Cuối cùng họ cũng được tự do khi hết thời hạn bắt buộc

Tháng Ba năm 1867 Sáng và Quốc Sĩ rời New York, họ gặp hai nhà truyền đạo Elgstrand và Lodin. Một cuộc sống tốt đẹp đang chờ họ ở phía trước. Nhưng Quốc Sĩ đã không vượt qua được chuyến đi này. Tháng 9 năm 1867, Sáng lại được đặt chân lên đất Quảng Châu. Trong bọc quần áo của anh có những đốt xương bàn chân của người anh trai đã chết và đốt xương ngón tay cái của Lưu người đã chết trên chuyến tàu tới Mỹ nhiều năm về trước. Đó là tất cả những gì anh mang về từ chuyến đi dài.

Sáng sống cùng hai nhà truyền đạo, cuộc sống của anh đã thay đổi rất nhiều so với lúc anh tới Quảng Châu lần đầu. Rồi anh gặp Kỳ, đáng lẽ anh đã có một gia đình hạnh phúc nhưng anh đa khổ nhìn nó đã vuột mất ngay trong tầm tay của anh bởi sự phản đối của Elgstrand và Lodin. Kỳ chết mang theo cả đứa con của Sáng. Anh vẫn sống cùng hai nhà truyền giáo nhưng bây giờ trong anh tràn ngập sự thù hận nhất là khi anh nhận ra hai nhà truyền đạo vẫn luôn coi thường người Trung Quốc.

Một ngày kia Sáng biến mất không lời từ biệt để sau đấy anh cùng những người khác tới đánh cướp con thuyền của Elgstrand khi ra biển nhận tiền từ hội truyền giáo. Sáng giết chết Elgstrand nhưng anh tha cho Lodin. Sau nhiều năm ẩn trốn Sáng trở về Quảng Châu, lúc này anh đã là một người giàu có, Sáng đã hoàn thành cuốn sách ghi chép về cuộc đời mình với mối căm thù sâu sắc toát ra từ nó khiến cả trăm năm sau hậu duệ của ông cũng không thể quên được.

Trở lại cuộc điều tra ở Hesjövallen, cảnh sát đã bắt được Lars-Erik Valfridsson kẻ tự nhận đã gây ra vụ thảm án. Mọi chuyện có vẻ quá dễ dàng đến mức không ai còn muốn tin vào những manh mối mà Rosslin đã đưa ra về một người đàn ông Trung Quốc bí ẩn đã xuất hiện tại đây đúng và đêm xảy ra vụ việc.

Mọi chuyện tưởng như đã kết thúc nhưng trong chuyến thăm Trung Quốc, Roslin gặp phải những sự kiện kì lạ mà bà không thể lý giải được. Đầu tiên là vụ cướp túi xách rồi sau đó là nhân vật bí ẩn mang tên Hồng Quế. Bà có một linh cảm kỳ lạ rằng điều tệ hại nhất vẫn còn ở phía trước. Và linh cảm của bà đã không sai Nhã Như đã đánh hơi được sự nguy hiểm và hắn sẽ phải kết thúc chuyện này.

Lúc này xung đột giữa Nhã Như và Hồng Quế cũng lên tới đỉnh điểm. Không thể để chị gái phá vỡ kế hoạch của mình Nhã Như đã sai Lưu Sinh giết Hồng Quế trong chuyến đi thăm Mozambique. Sau đó hắn cũng thủ tiêu luôn Lưu Sinh, vệ sĩ và cũng là kẻ đã gây ra vụ thảm án ở Hesjövallen cũng như Nevada.

Tuy nhiên Nhã Như không biết rằng trước đó Hồng Quế đã bỏ ra nhiều giờ đồng hồ để viết lại những sự kiện trong thời gian qua, bắt đầu từ những thông tin lạ lùng mà Birgitta Roslin, một nữ thẩm phán người Thụy Điển, cung cấp đến những điều bà biết được về Nhã Như và gửi nó Mã Lý. Những điều này được Mã Lý gửi tới phân bộ đặc biệt của cảnh sát nơi chuyên điều tra những người có ảnh hưởng như Nhã Như.

Nhã Như đã tìm mọi cách để thoát khỏi tình huống này nhưng có vẻ mọi biện pháp đều vô hiệu. Cuối cùng hắn bị bắn chết trong khi đang tìm cách đầu độc Rosslin. Người nổ súng chính là Sáng con trai của Hồng Quế.

Henning Mankell đã tạo nên một câu chuyện kết hợp nhiều yếu tố từ trinh thám, chính trị và hiện thực, ở phần nào cũng tạo nên sự thu hút, hấp dẫn mạnh mẽ. Mặc dù người đọc dần đoán được kẻ gây ra vụ thảm sát nhưng vẫn cứ phải tò mò cho đến phút cuối cùng vì không thể biết được câu chuyện sẽ kết thúc theo cách như thế nào.

Trần Huệ Lương

16.2.2020