"Bất cứ việc gì cũng có thể làm, nhưng tuyệt đối không thể công bố tài sản của cán bộ lãnh đạo Đảng, nhà nước và nhân viên công vụ nh...
"Bất cứ việc gì cũng có thể làm, nhưng tuyệt đối không thể công bố tài sản của cán bộ lãnh đạo Đảng, nhà nước và nhân viên công vụ nhà nước. Bởi vì chỉ cần công bố, rất nhiều địa phương chắc chắn sẽ xuất hiện tình trạng vô chính phủ."
Vốn dĩ nhà văn Lư Tân Hoa không định viết cuốn tiểu thuyết này, bằng sự từng trải và vị tha của mình ông đã muốn cho mọi chuyện rơi vào quên lãng để Cung Hợp Quốc cùng người nhà của anh ta và nhiều người khác nữa được sống nốt những ngày yên ổn. Nhưng ngẫu nhiên Lư Tân Hoa gặp ông giáo già lê lết trên đường, hai chân đã bị ô tô chèn mất, ông giáo già đã thành một kẻ điên điên khùng khùng bị mọi người tránh xa và khinh bỉ làm Lư Tân Hoa không thể quên đaược. Ông giáo già chính vì kiên trì khiếu nại và tố giác những sai trái của Cung Hợp Quốc mà bị làm cho thành như vậy.
Câu chuyện này có thể là thật, có thể là hư cấu nhưng chắc chắn nội dung của nó thì là những mảnh ghép thật của cuộc sống được nhà văn gắn kết tạo thành nội dung nhất quán.
Đó là câu chuyện về sự thăng tiến trong sự nghiệp của Cung Hợp Quốc và cái cách mà anh ta dùng để được thăng tiến chính là nhờ luồn cúi, nịnh bợ, lừa dối… nhờ thăng quan mà kiếm được nhiều tiền, gia ơn cho nhiều người và cũng hại biết bao nhiêu người, gây đủ ân oán sóng gió trong một huyện. Cho đến cuối đời vì một nỗi sợ mơ hồ mà bỗng nhiên biến thành một kẻ điên điên khùng khùng. Cung Hợp Quốc đã ghi lại nhiều điều tâm đắc của mình trong cuộc đời làm quan, đó chính là cách sống, cách xử thế của anh ta, những điều mà bình thường không thể nói ra được, nói ra cũng làm người khác khó tin.
"Học thức càng nhiều lại càng ngu đần.Cung Hợp Quốc là cái tên mà người cha của hắn là một giáo viên tiểu học tâm đắc, nó đồng âm với Cộng Hòa Quốc (nước cộng hòa), cũng chính vì cái tên này mà trong cách mạng văn hóa ông bị đấu đến chết nhưng quyết không đổi tên. Ông hi vọng đứa con này của mình sau này sẽ có công danh hiển hách, người khác chỉ có thể hô đả đảo ông chứ không ai có thể hô đả đảo với Cung Hợp Quốc.
Gia Cát Lượng dẫu có thông minh đến đâu cũng vẫn là thừa tướng,
Lưu Bị có vô dụng đến đâu vẫn cứ là quân chủ"
Cung Hợp Quốc không có tài nhưng lại có chí, cái chí của hắn là chí làm quan vì thế hắn có thể làm mọi điều để đạt được mục đích. Khi còn trong quân đội Cung Hợp Quốc đã phản lại người bạn thân nhất để lấy lòng tiểu đội trưởng, hắn luôn cảm thấy áy náy về chuyện này nhưng hắn không hề hối hận. Nhờ vậy mà Cung Hợp Quốc được tiểu đội trưởng quý mến, cũng học được cách dụ rắn ra khỏi hang của tiểu đội trưởng. Chiêu này chính là một chiêu tâm đắc mà hắn còn dùng đến nhiều lần trong đời.
Cung Hợp Quốc trở thành nịnh thần số một trong trung đoàn và được cấp trên yêu quý, hắn dần thăng đến chức tiểu đoàn phó. Nhưng đến đây thì con đường thăng tiến của hắn không thuận lợi nữa. Lúc này quân đội chú trọng chính quy và chuyên nghiệp mà hắn thì không có ưu thế về bằng cấp, cuối cùng hắn tính cách chuyển ngành về huyện Thần Châu, liên tục nhiều năm làm phó chủ nhiệm văn phòng xây dựng của huyện.
Nhiều năm làm phó khiến hắn bức bối nhưng hắn là kẻ không có ô dù, quan hệ nên chỉ biết nhằm vào việc nịnh bợ người khác để được chú ý. Cách này có lúc thành công những cũng có lần mang lại tai họa cho hắn. Lần ấy phó bí thư Mã của phòng tổ chức huyện tới nói chuyện, Cung Hợp Quốc muốn nhân cơ hội này để tiếp cận cấp trên nên chọn ngồi ở vị trí hàng đầu dễ nhìn nhất để có thể nhận được sự chú ý của cấp trên. Hắn chăm chú lắng nghe, mỗi khi nhận được ánh nhìn của bí thư hắn lại cười cười. Nhưng hắn cứ chăm chú, cứ cười khiến vị bí thư này đọc nhầm những câu khiến cả hội trường phải bật cười như kiểu “Los angles” thành “lốt ăn toa lét” hay “ba vị đại biểu” thành “ba vị đại bẩn”. Điều này khiến vị bí thư tức giận với Cung Hợp Quốc mặc dù hắn chẳng hiểu đầu đuôi thế nào. Kết quả là nịnh không được mà còn mất lòng cấp trên khiến hắn rất buồn phiền.
Sau này ông bố vợ hắn đã giúp hắn một tuyệt chiêu “biến diện”, đó là phải sống với nhiều khuôn mặt khác nhau, ra ngoài một bộ mặt, về nhà một bộ mặt, với người này một bộ mặt, với người khác một bộ mặt… Nói chung là phải thay đổi thái độ thích hợp với từng người và từng tình huống. Cung Hợp Quốc hiểu ra, hắn phát triển nó thành “kênh” như trên ti vi, hắn còn thêm mấy động tác vặn đầu sang trái hay sang phải để dò sóng… Sau này “Kênh Cung Hợp Quốc” nổi tiếng khắp cả huyện.
"Rất nhiều người trong chúng ta, ra ngoài một bộ mặt,May mắn cuối cùng cũng đến với Cung Hợp Quốc, chính là ở buổi trao bằng tốt nghiệp lớp trung cấp thư kí, hắn gặp trưởng phòng Nghiêm của phòng giáo dục huyện, vị ân nhân đã nâng đỡ cuộc đời hắn. Trưởng phòng Nghiêm trước là bạn học cùng với bố hắn. Thế là từ đó hắn siêng năng tới nhà trưởng phòng Nghiêm, lần nào cũng đem quà tới không to thì nhỏ, trưởng phòng nghiêm thích giản dị, hắn liền ăn mặc giản dị. Trưởng phòng Nghiêm vốn là người không có uy thế, khi làm việc hay bị người khác nói ra nói vào rất là không vừa ý nên than vãn với Cung Hợp Quốc. Cung Hợp Quốc thấy đây là cơ hội nên đã nắm lấy nó, sau này nhờ tuyệt chiêu dụ rắn ra khỏi hang và sửa gáy cán bộ, hắn đã giúp trưởng phòng Nghiêm tạo vây cánh và uy thế trong phòng khiến người khác phải khuất phục. Vì việc này mà cuối cùng hắn được chuyển tới làm chủ nhiệm phòng giáo dục huyện.
về nhà một bộ mặt, trên sân khấu một bộ mặt,
dưới sân khấu một bộ mặt, trước mặt mọi người một bộ mặt,
sau lưng mọi người một bộ mặt,
ban ngày một bộ mặt, ban đêm một bộ mặt..."
Cung Hợp Quốc tận dụng mối quan hệ và những chiêu thức mình học được khi còn trong quân ngũ kết hợp với các loại sách binh thư để phân tích tình hình chiều lòng cấp trên thuận lòng cấp dưới mà dần dần trở nên nổi bật được mọi người biết mặt nhớ tên. Trong chưa đầy hai năm đã nhảy lên chức trưởng phòng giáo dục khiến những phó phòng lâu năm không thể không ghen tức. Nhưng hắn đã có chiêu dụ rắn ra khỏi hang để đối phó.
"Đối phó với phần tử trí thức thì đảng ta nhiều kinh nghiệm nhất"
Trong hội nghi ngành giáo dục thảo luận về vấn đề coi trọng chất lượng giáo dục hay coi trọng tỉ lệ lên lớp, hắn để mọi người thảo luận thỏa mái, có thể đả kích cả trưởng phòng cũ lẫn công khai nói trưởng phòng mới dựa vào ô dù để thăng tiến, nào là lính càn với kẻ ngoại đạo lãnh đạo người trong ngành. Hắn ghi nhớ từng người nhưng không xử lí mà sẽ dựa tay người khác. Đó chính là phó bí thư Lý, người cùng xuất thân quân đội và lại thân thiết với trưởng phòng Nghiêm. Hắn báo cáo toàn bộ với bí thư Lý, tất nhiên ông này nổi giận và giao cho hắn đầy đủ quyền lực xử lí mọi việc.
Không đầy hai tháng sau những người phản đối đều được điều chuyển, ai cần xuống nông thôn thì xuống nông thôn, ai về huyện thì về huyện… Nói chung là xáo trộn toàn bộ ngành giáo dục huyện làm cho ai ai cũng phải nể sợ hắn, thuận hắn thì sống, nghịch hắn thì chết.
Hắn ở vị trí uy quyền của một ngành trong huyện nhưng phong cách sống giản dị không hể thay đổi, chí ít nhìn ở bề ngoài là vậy. Hắn kiên trì thực hiện biện pháp nịnh nọt cấp trên, vừa ra uy vừa ra ân với cấp dưới khiến họ vừa nể vừa sợ. Đến khi đã vững chân hắn mới nhận một căn nhà được phân cho, thật ra là hai căn liền nhau, một trong một ngoài, bên trong bày trí hiện đại thời thượng, bên ngoài giản dị hết mức có thể. Khách thường chỉ vào được đến căn bên ngoài, khác thân thiết mới được bước vào bên trong, ở đó là một không gian hoàn toàn khác. Việc này do hắn nghĩ ra và Triệu Quân, người bạn chí cốt thiết kế và làm cho hắn.
Loáng một cái Cung Hợp Quốc đã ngồi ở vị trí này 7 năm liền, hắn khao khát được thăng tiến nhưng luôn luôn gặp trở ngại, một là hắn không bằng cấp, hai là hắn không ô dù. Mà cái thứ hai xem ra là trở ngại lớn nhất. Hắn nóng lòng thăng chức thì bạn bè và cấp dưới của hắn cũng nóng lòng, Triệu Quân đưa hắn đi xem bói, bà thầy bói nói hắn có số mệnh đế vương nhưng lại bị tiểu nhân cản đường. Hắn nghĩ, cái chức phó chủ tịch huyện còn chưa đến tay nói gì số đế vương, nhưng hắn vẫn vui khi bà thầy bói phán thế.
Cung Hợp Quốc nghĩ muốn thăng tiến phải cầu xin, thế là hắn chăm vào chùa chiền, hắn kính trọng tất cả các vị thần tiên bất kể là tôn giáo nào, hắn còn nhờ thầy đo đạc xem xét lại mộ tổ tiên… Cuối cùng hắn nghĩ thăng hay không là nhờ đảng, thế là hắn bèn nghĩ ra câu cầu xin “Mẹ ơi bế con” làm Ô Hồng Mai phải phì cười. Cung Hợp Quốc coi đảng, coi Mao chính là mẹ hắn để mà câu xin như người ta tụng niệm kinh phật. Hắn còn rước tượng Mao về nhà và cả cơ quan để mà tụng niệm thờ cúng, nhưng kết quả cuối cùng vẫn không ích gì.
Sau này hắn suy nghĩ mãi cuối cùng cũng nghiệm ra, đúng là hắn có số đế vương, chẳng phải hắn đang làm vương trong lĩnh vực giáo dục của huyện hay sao, những quan chức khác chẳng phải cũng làm vương trong địa hạt của mình hay sao… Nghĩ thế hắn không buồn nữa, hắn như được giải thoát khỏi tham vọng thăng chức, bây giờ hắn chỉ nghĩ cách làm tốt cái chức vương hiện thời của mình. Hắn bắt đầu cho phép mình hưởng thụ, hắn không cần phải tiếp tục đeo đủ mọi loại mặt nạ nữa, cũng không cần thiết phải đổi “kênh” thường xuyên nữa, hắn không phải đạo mạo với cấp dưới, cung kính với cấp trên nữa. Cuối cùng thì hắn cũng được làm người, được hưởng thụ như bọn Triệu Quân.
"Giai cấp tư sản với Đảng có là cái đinh gỉ gì,Nghĩ tới hưởng thụ là hắn nghĩ tới Triệu Quân, tay giám đốc doanh nghiệp này nhờ hắn mà được hưởng bao nhiêu phúc rồi, Triệu Quân còn khoe đã có đến hơn 200 cô gái qua tay hắn. Cung Hợp Quốc nghĩ lại, ngoài Ô Hồng Mai ra thì hắn chẳng còn ai cả, Ô Hồng Mai lại còn không thể đẻ cho hắn được một đứa con.
ngày nay tỷ phú ở ngay trong Đảng,
tham quan ô lại ở ngay trong Đảng.
Bọn họ kẻ nào là Đảng, kẻ nào là nhà tư bản,
kẻ nào là quan tham,
đôi khi dù có bản lĩnh ngút trời cũng khó lòng phân biệt.
Hoặc là tuy anh không phân biệt được,
nhưng trong lòng cũng hiểu rõ."
Cung Hợp Quốc sa vào ăn chơi, rất ít khi tới văn phòng, công việc giải quyết luôn trong phòng nhậu hoặc phòng Karaoke.
Sau này hắn quen một cô gái làm nghề rửa chân tên là Bạch Từ, Bạch Từ làm hắn rất vừa ý, thế là hắn thường xuyên qua lại với cô. Sự việc bị Ô Hồng Mai phát giác, nhưng bố của Ô Hồng Mai lại bênh Cung Hợp Quốc, ông nói dù sao hắn cũng cần một đứa con, thà lấy một cô gái như vậy còn hơn dính vào mấy người có học thức. Ông khuyên Ô Hồng Mai nhân dịp này hãy nắm lấy tất cả kinh tế của Cung Hợp Quốc, nghe bố nói mãi rôi Ô Hồng Mai cũng xuôi. Kết quả là Ô Hồng Mai và Cung Hợp Quốc làm bản hợp đồng coi Bạch Từ là vợ hai của Cung Hợp Quốc, hai người sống ở nhà riêng, tất cả kinh tế của Cung Hợp Quốc sẽ do Ô Hồng Mai nắm giữ…
Tất nhiên Cung Hợp Quốc đồng ý, hắn đưa Bạch Từ về một căn hộ khác sống, thế là hàng tuần hắn phải đi lại giữa hai nơi. Lúc đầu Ô Hồng Mai thắt chặt kinh tế để hắn không thể cho Bạch Từ nhiều tiền, nhưng nắm đầu này thì hắn lại bóp nặn đầu khác còn nhiều hơn nữa, kết quả Ô Hồng Mai không làm gì được hắn, cô mang số tiền hắn kiếm được đầu từ vào bất động sản.
Cuộc sống của Cung Hợp Quốc có vẻ yên ổn cho đến một ngày hắn nhận được bức thư của ủy ban kỷ luật tỉnh gửi tới chỗ Bạch Từ. Lúc đó hắn và Bạch Từ có đứa con ba tuổi, hắn đã kết hôn để con có hộ khẩu, cũng ly hôn để trở lại với Ô Hồng Mai, đáng lẽ thư phải đến chỗ Ô Hồng Mai nhưng lại đến chỗ Bạch từ làm hắn lo lắng không yên.
Bản thông báo nói tất cả những ai liên quan tới tham ô tham nhũng phải tới đăng kí ở tòa nhà A số 128 đường Thần Châu, nếu tự nguyện kê khai toàn bộ tài sản tham ô thì chỉ phải nộp 30 phần trăm coi như là đảng phí, phần còn lại không truy cứu.
Không biết là thật hay giả, hắn bàn với bố vợ, hắn nghĩ nếu xét theo tiểu chuẩn chống tham nhũng những năm 80 thì mẻ lưới này có mấy ai thoát được. Nghĩ đi nghĩ lại không còn cách nào, hắn cùng Ô Hồng Mai về quê thống kê tài sản rồi thăm dò các nơi xem sao.
"Pháp luật không trừng trị được số đông.Mấy ngày này quan chức cả huyện Thần Châu rơi vào một không khí nặng nề, không ai liên lạc, không ai được thảo luận với ai điều gì cả, ai cũng có tâm lý chờ đợi. Nếu chỉ giao 30 phần tram còn lại không truy cứu thì quá tốt rồi, nhưng liệu việc này là thật hay giả thì không ai biết được.
Nếu muốn vô sự, buộc phải khiến tất cả mọi người có vấn đề.
Mọi người có vấn đề, cũng có nghĩa là chẳng ai có vấn đề."
Đúng ngày giờ và địa điểm, đầu tiên là bí thư, sau là chủ tịch huyện đến tự thú, rồi lũ lượt quan chức ở đâu bỗng đổ ra kéo thành một hàng dài trên phố. Nhưng sự việc kì lạ mới bắt đầu, cánh cổng tòa nhà không hề mở, chỉ một ngọn đèn đỏ bật rồi tắt, rồi có người bên trong ló đầu ra tưởng họ là đoàn người đi khiếu kiện bèn quát mắng một hồi rồi đóng cửa lại.
"Bất cứ việc gì cũng có thể làm,Bí thư, chủ tịch đứng đầu biết chuyện không ổn liền chuồn trước, rồi một lúc sau cả con phố lại im ắng như không hề có chuyện gì.
nhưng tuyệt đối không thể công bố tài sản của cán bộ lãnh đạo Đảng,
nhà nước và nhân viên công vụ nhà nước.
Bởi vì chỉ cần công bố, rất nhiều địa phương chắc chắn sẽ xuất hiện
tình trạng vô chính phủ."
Cung Hợp Quốc thấy thật quái lạ, phải chăng là một trò đùa của ai đó, nhưng trò đùa này thật ngoài sức tưởng tượng, một lúc mà nó bóc trần bộ mặt của tất cả quan lại trong huyện.
Cung Hợp Quốc về nhà và chờ đợi chuyện gì tiếp theo nhưng mãi không thấy động tĩnh gì cả, không hiểu sự thể ra làm sao khiến hắn càng lo lắng. Hắn bắt đầu cảm thấy có người theo dõi, cảm thấy họ đặt máy nghe lén trong nhà mình nên suốt ngày lục tìm chỗ này chỗ khác. Lúc nào thần kinh của hắn cũng căng như dây đàn chỉ sợ bất ngờ một lúc nào đó người ta sẽ đến lôi hắn đi.
Không bao lâu sau Cung Hợp Quốc phát điên, điên thật hay giả thì không ai có thể biết được, sau này người bạn chiến đấu năm xưa, cũng chính là người kể câu chuyện này có đến tìm hiểu và được Bạch Từ đưa cho cuốn sổ ghi chép những điều đắc ý của hắn, đoạn cuối hắn nói đên kế giả điên trong binh pháp, để ẩn mình và giấu đi số của cải đã kiếm được cho vợ và con hắn. Trong cuốn sổ hắn còn ghi nhất nhiều điều về kinh nghiệm làm quan của mình như: không muốn phạm sai lầm thì phải làm tất cả mọi người phạm sai lầm, không muốn mình đen thì phải biến tất cả thành đen, hắn còn nói đến những việc mua quan bán chức, đến sự luân chuyển cán bộ để chèn ép người này nâng đỡ người khác…
Cung Hợp Quốc điên điên dở dở trở về quê hàng ngày chơi đùa cùng bọn trẻ con, hàng ngày làm ngựa cho bọn chúng cưỡi, làm bia đỡ đạn cho bọn chúng đấu tố và diễu phố.
Lư Tân Hoa đã bằng vào một nhân vật để bóc trần cả hệ thống quan lại trong chế độ đen tối ấy, bọn chúng không việc gì tất nhân thất đức gì là không dám làm chỉ để đạt được mục đích là có quyền và có tiền. Chúng bao che cho nhau, chúng cấu kết chặt chẽ với nhau, nếu muốn nhổ một cây thì ắt phải nhổ cả cụm… Chúng hợp nhau lại để tiêu diệt những kẻ hơn mình, những kẻ không cùng phe cánh với mình như bố vợ của Cung Hợp Quốc đã đúc kết: đối phó với trí thức thì đảng ta giàu kinh nghiệm nhất…
Lư Tân Hoa can đảm viết ra một tác phảm kinh động cả xã hội, vừa thâm thúy vừa đậm chất thời sự lại trào phúng sâu cay khiến người đọc đôi khi bật cười. Cười đấy những ngẫm lại cuộc đời như thế, xã hội như thế thì mỗi tiếng cười đều chất chứa nỗi đau thương của thời đại.
Trần Huệ Lương
COMMENTS