Tửu quốc

Với Tửu Quốc, Mạc Ngôn đã bước ra khỏi vùng đông bắc Cao Mật quen thuộc để đến với một thành phố rượu nơi mà con người nói chuyện bằng rượu,...

Với Tửu Quốc, Mạc Ngôn đã bước ra khỏi vùng đông bắc Cao Mật quen thuộc để đến với một thành phố rượu nơi mà con người nói chuyện bằng rượu, yêu ghét bằng rượu, vui buồn với rượu, mọi chuyện ở thành phố này đều gắn với rượu. Rượu trở thành truyền thống, thành văn hóa.

Tửu Quốc là cuốn sách được Mạc Ngôn viết theo kiểu truyện trong truyện, những câu chuyện đan xen lẫn nhau, một bên là câu chuyện của trinh sát viên cao cấp Đinh Câu về thành phố rượu điều tra về vụ án ăn thịt trẻ em, một bên là những trao đổi về văn chương và rượu giữa nhà văn Mạc Ngôn và tiến sĩ rượu Lý Một Gáo.

Đinh Câu trên đường về thành phố Rượu thì gặp một nữ xế, anh chàng trinh sát viên này dường như bị nữ xế mê hoặc rồi lại bị lãnh đạo mỏ than La Sơn cùng Khoan Kim Cương đưa vào bẫy rượu không thể thoát ra được, thậm chí trong bữa tiệc được bày ra cho Đinh Câu còn có một món đặc biệt mà mới nhìn đã khiến Đinh Câu lạnh người. Đó là một đứa bé trai được rán ròn bày trên mâm. Đinh Câu lúc này bị rượu làm cho đầu óc lẫn lộn, Khoan Kim Cương nói đó chỉ là món ăn được chế biến từ nguyên liệu bình thường chứ tuyệt đối không phải là thịt trẻ con. Khoan Kim Cương tiện tay lấy luôn tay của đứa bé cho Đinh Câu xem, cánh tay này được làm từ ngó sen. Đầu óc Đinh Câu đã không còn nhanh nhạy không thể phân biệt được người ta lấy ngó sen làm cánh tay trẻ con hay lấy tay trẻ con làm ngó sen.

Sau đó Đinh Câu lại gặp lại nữ xế, bị cô ta dẫn dụ về nhà, khi cả hai đang quan hệ thì bị Khoan Kim Cương xông vào bắt quả tang, thì ra nữ xế chính là vợ của Khoan Kim Cương. Đinh Câu đã bị đưa vào tròng nhưng quyết tâm phá án của anh vẫn không hề lay chuyển.

Xen vào giữa hành trình phá án của Đinh Câu là những trao đổi qua lại giữa Mạc Ngôn và Lý Một Gáo, anh chàng tiên sĩ rượu này muốn dấn thân vào nghiệp văn chương và gửi liên tiếp mấy truyện ngắn nhờ Mạc Ngôn xem xét và gửi tới Quốc dân Văn học.

Lý Một Gáo đã gửi mấy truyện ngắn "Rượu cồn”, “Trẻ thịt”, “Thần đồng”, "Phố Lừa", "Một Thước anh hào", "Lấy tổ yến". Rượu Cồn là câu chuyện về rượu và Khoan Kim Cương, Trẻ Thịt kể câu chuyện về những đứa trẻ được nuôi rồi bán cho học viện nấu ăn rồi trở thành một loại đặc sản. Mẹ vợ của Lý Một Gáo chính là đầu bếp ở học viện này. Những đứa trẻ được nuôi và chăm sóc với một mục đích duy nhất là để bán được nhiều tiền, không có chút tình cảm hay thương xót nào của những người làm cha mẹ trong chuyện này. Ở Trẻ thịt xuất hiện một đứa bé áo đỏ, thật ra y là một người trưởng thành núp mình trong thân xác của một đứa trẻ. Đứa bé này lại xuất hiện và trở thành thủ lĩnh của đám trẻ thịt, hắn vừa đe dọa vừa dẫn dắt lũ trẻ chống lại người trông coi hòng tìm cách chạy trốn. Nhưng cuối cùng chỉ có hắn trốn thoát còn những đứa trẻ khác bị bắt lại từng đứa một.Thằng tiểu yêu ấy lại tiếp tục xuất hiện trong Phố Lừa. Phố Lừa là con phố bậc nhất của thành phố rượu này, chưa đến phố Lừa coi như chưa đến thành phố Rượu. Ở đây hội tụ đầy đủ những tinh hoa đặc sắc của thành phố rượu, "những gì nơi khác có, chúng tôi có, nơi khác không có, chúng tôi có. Không những có, mà quan trọng nhất, đáng nể nhất là rất đặc sắc, có phong cách có lịch sử có truyền thống có tư tưởng có văn hoá có đạo đức". Trong phố Lừa có quán rượu Một Thước lừng lẫy. Nơi ấy từ chủ quán tới người phục vụ đều vừa thấp vừa lùn nhưng món ăn và rượu thì thứ gì cũng có, chuyện gì cũng biết. Trong truyện Phố Lừa lại xuất hiện một vị đại hiệp Vẩy Cá thấp lùn nhỏ bé, có thể đấy chính là cái thằng tiểu yêu trong Thần Đồng mà cũng có thể chính Dư Một Thước, chủ quán rượu Một Thước. Tất cả đều có thể. Chỉ biết rằng "Vẩy Cá làm gì ở đâu, hôm sau cả thành phố đều biết. Nhắc đến Vẩy Cá các cán bộ nghiến răng nghiến lợi, nhưng người dân thì vui mừng hớn hờ, Cục Công an chân cẳng mỏi dừ!". "Sự tồn tại của Vẩy Cá là sự phát triển tất yếu của xã hội, những hành động nghĩa hiệp của Vẩy Cá có tác dụng xoa dịu nhân tâm, xả bớt căm phẫn, thúc đẩy đoàn kết trị an. Sự tồn tại của Vẩy Cá bổ sung cho tình trạng thiếu kiện toàn của luật pháp".

Đinh Câu bị nữ xế làm cho điên đảo thần hồn, suy nghĩ lẫn lộn, có lúc tưởng như rơi vào đường cùng "Đúng là có một nữ quái tồn tại trên đời này sao? Đúng là có một trinh sát viên ngoại hạng về thành phố Rượu điều tra vụ ăn thịt trẻ con phải không? Chẳng lẽ mình lại là Đinh Câu". Cuối cùng Đinh Câu tới quán rượu Một Thước nhòm qua khe cửa thấy nữ xế và Dư Một Thước trong phòng khiến ngọn lửa trong đầu bùng lên dữ dội, Đinh Câu một phát súng bắn chết hai người. Biết rằng giết 2 người thì không thể thoát tội nhưng Đinh Câu muốn về gặp đứa con trai của mình. Ý định là vậy nhưng Đinh Câu lại bị đội trưởng cảnh sát thành phố rượu bắt được. Đinh Câu hỏi chuyện ăn thịt trẻ con thì đội trưởng cảnh sát trả lời: “Làm thịt trẻ con thì có gì ghê gớm! Rượu của Tửu thành là rượu lịch sử, rượu của Tửu thành là rượu kinh điển thấm đẫm văn hoá Trung Hoa"

Sau đó đội trưởng cảnh sát đồng ý để Đinh Câu đi gặp con trai, Đinh Câu đang đi thì lại thấy mấy người trên thuyền, toàn là người anh quen biết cả, trong số đó có Khoan Kim Cương, nữ xế, Dư Một Thước, Cục trưởng Vương, Bí thư Lý… Có một khuôn mặt thậm chí giống anh lạ lùng. Họ đang bày tiệc, trên bàn tiệc có một đứa trẻ mũm mĩm chiên vàng ngồi giữa mâm.

Đinh Câu tức giận định xông tới chiếc thuyền thì ngã xuống một cái hố toàn những thứ bẩn: rượu- thịt và thịt- rượu do người thành phố Rượu nôn oẹ ra đã lên men, cuối cùng anh chìm xuống đáy cùng với anh trinh sát ngoại hạng nhiều nỗi truân chuyên.

Lý Một Gáo vẫn thư từ qua lại với Mạc Ngôn, vẫn gửi những truyện mới nhất cho Mạc Ngôn đọc. Những truyện ấy đều là những truyện kỳ quặc liên quan tới rượu như chuyện lũ vượn ủ rượu, vớt mặt trăng dưới nước lên, trận đánh xáp lá cà giữa anh trinh sát và người lùn, Yến Kim Ti nhả nước bọt làm tổ; thằng lùn nhảy múa trên bụng người đẹp; tiến sĩ rượu tằng tịu với mẹ Vợ; nữ ký giả chụp ảnh trẻ thịt chiên vàng...

Cuối cùng Mạc Ngôn cũng tới thành phố rượu gặp đủ mọi người từ Dư Một Thước, Khoan Kim Cương, cả một người trông giống như nữ xế... chỉ thiếu Đinh Câu vì Đinh Câu là nhân vật mà ông tưởng tưởng ra.

Mạc Ngôn viết Tửu Quốc theo kiểu truyện lồng trong truyện, thật giả đan xen, mọi thứ mơ hồ như một giấc mơ, chỉ thấy mà không thể nắm bắt được. Tửu Quốc với những hàm ý sâu sắc về sự tha hóa của tầng lớp lãnh đạo ngập chìm trong rượu, ngay cả điều tra viên được phái về điều tra cũng bị rượu và gái đẹp làm cho u mê. Toàn bộ truyện đều ngập tràn rượu, rượu không chỉ là một đồ uống thông thường mà được tôn lên hàng văn hóa với truyền thống, thành một loại thức uống vĩ đại mà con người không thể thiếu được, nhưng cũng vì rượu mà con người trở nên sa đọa, không kiểm soát được hành động và suy nghĩ của mình.

Trần Huệ Lương

25.6.2020